Tham khảo thêm:
- SOẠN BÀI: ĐÔ-XTÔI-ÉP-XKI
- SOẠN BÀI: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
- SOẠN BÀI: PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC
Hướng dẫn chi tiết Soạn bài Mấy ý nghĩ về thơ
Mục lục
Nội Dung
Câu 1 trang 60 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Nguyễn Đình Thi lí giải như thế nào về đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện tâm hồn con người?
Trả lời
Nguyễn Đình Thi lí giải đặc trưng cơ bản của thơ là biểu hiện tâm hồn con người:
– Điều đó được khẳng đinh qua câu hỏi tu từ mang tính khẳng định: “ Đầu mối của thơ ca có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng?”. Trước khi có thơ tâm hồn con người phải có những “rung động thơ”, sau đó mới “làm thơ”.
– Thơ với con người có sự tác động qua lại lẫn nhau. Làm thơ là một cách bộc lộ tâm lí, trạng thái, tình cảm con người.
– Làm thơ tức là thể hiện sự rung động tâm hồn bằng những lời hoặc những dấu hiệu thay cho lời nói.
Bài 2 trang 60 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Những yếu tố đặc trưng khác của thơ (hình ảnh, tư tưởng, cảm xúc, cái thực…) đã được Nguyễn Đình Thi đề cập ra sao?
Trả lời
Những yếu tố đặc trưng của thơ:
– Hình ảnh: hình ảnh thực nẩy lên trong tâm hồn trong một cảnh huống
– Tư tưởng “dính liền vớ cuộc sống, ở trong cuộc sống”, “nằm trong cảm xúc, tình tự”
– Cảm xúc trong thơ: “phần xương thịt hơn cả đời sống tâm hồn”. “dính liền với suy nghĩ”
– Cái thực trong thơ “hình ảnh sống, có sức lôi cuốn và thuyết phục người đọc”
Câu 3 trang 60 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Ngôn ngữ thơ có gì đặc biệt so với ngôn ngữ các thể loại văn học khác. Nguyễn Đình Thi quan niệm như thế nào về thơ tự do, thơ không vần?
Trả lời
* Sự khác biệt: Ngôn ngữ thơ có những nét khác biệt so với thể loại văn học khác. Nếu ngôn ngữ kịch chủ yếu là đối thoại, ngôn ngữ truyện, kí chủ yếu là tự sự thì ngôn ngữ thơ mang tính nhịp điệu. Sự kết hợp của nhịp điệu, hình ảnh, cảm xúc tạo nên sự nên sự ngân vang mãi gây xúc động trong tâm hồn.
* Quan điểm về thơ tự do và thơ không vần:
Nguyễn Đình Thi khẳng định không có vấn đề: Thơ tự do, thơ có vần và thơ không có vần, chỉ có vấn đề thơ thật và thơ giả, thơ hay và thơ không hay, thơ và không thơ.
→ Đưa ra định hướng cách hiểu về thơ, đây là vấn đề trọng tâm cốt lõi trong quan niệm về thơ của Nguyễn Đình Thi.
→ Quan niệm tiến bộ, đúng đắn.
Câu 4 trang 60 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Nêu rõ tài hoa của Nguyễn Đình Thi trong nghệ thuật lập luận đưa dẫn chứng, sử dụng từ ngữ, hình ảnh… để làm sáng tỏ từng vấn đề đặt ra.
Trả lời
Nghệ thuật lập luận của Nguyễn Đình Thi:
– Phong cách: Chính luận – trữ tình, nghị luận kết hợp với các yếu tố tùy bút, lí luận gắn với thực tiễn.
– Hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, sắc sảo.
– Vận dụng các thao tác lập luận, so sánh, phân tích, bác bỏ,…
– Từ ngữ giàu có, ngôn ngữ chọn lọc được vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo.
Câu 5 trang 60 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Quan niệm về thơ của Nguyễn Đình Thi ngày nay còn có giá trị không? Vì sao?
Trả lời
Quan niệm về thơ của Nguyễn ĐìnhThi đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Bởi những vấn đề tác giả đặt ra có giá trị về ý nghĩa thời sự, tính chất khoa học đúng đắn, gắn chặt chẽ với cuộc sống và thực tiễn sáng tác thi ca, sáng tạo thơ.
→ Quan niệm thơ ca luôn có giá trị ở mọi thời đại.
Trả lời 2:
Quan niệm về thơ của Nguyễn Đình Thi dẫu đã cách đây hơn nửa thế kỉ, song vẫn còn nguyên giá trị, vì:
– Sáng tác thơ ca và thưởng thức thơ là những hoạt động nghệ thuật không ngừng nghỉ, bất kì thời đại nào con người cũng có nhu cầu thể hiện tư tưởng.
– Dẫu quan niệm về thơ có đổi mới về một số mặt thi pháp nhưng luận điểm cơ bản trên đây vẫn còn giữ nguyên giá trị.
– Quan niệm về thơ của Nguyễn Đình Thi còn có ý nghĩa rất lớn đối với việc định hướng sáng tạo và cảm thụ thơ ca.
TỔNG KẾT
Tháng 9-1949, có một sự kiện văn nghệ đáng chú ý: đó là Hội nghị tranh luận văn nghệ ở Việt Bắc nhằm đẩy mạnh phong trào sáng tác văn nghệ theo đường lối của Đảng để phục vụ nhân dân, phục vụ cuộc kháng chiến chống Pháp. Cùng với kịch của Lộng Chương, văn của Nguyễn Tuân, Hội nghị còn tranh luận về thơ của Nguyễn Đình Thi và mở rộng ra một số vấn đề thuộc quan niệm về thơ. Nguyễn Đình Thi đã phát biểu quan niệm của mình về thơ trong bài Mấy ý nghĩ về thơ đăng trên Văn nghệ số 10 – 1949. Bài tiểu luận này của Nguyễn Đình Thi nêu lên những quan niệm mới mẻ, có chiều sâu về thơ, trong đó có những suy nghĩ, đề xuất của tác giả có thể gọi là táo bạo trong hoàn cảnh năm 1949 lúc bấy giờ:
– Trước hết, tác giả khẳng định thơ là tiếng nói tâm hồn của con người, nhưng tâm hồn đó phải có tư tưởng và được biểu hiện bằng hình ảnh. “Thơ là nơi tư tưởng, tình tự, quấn quýt với hình ảnh như hồn với xác để tạo ra cái biết toàn thể, biết bằng tất cả tâm hồn, không phải chỉ biết bằng ý niệm, bằng tri thức”.
– Sau đó, tác giả phân tích những yếu tố đặc trưng khác của thơ:
+ Hình ảnh phải từ cảm xúc mà có, mà lóe sáng trong thơ và hiện lên một cách tự nhiên trong lòng nhà thơ.
+ Nhịp điệu, nhạc điệu trong thơ quan trọng nhất là nhịp điệu, nhạc điệu bên trong tâm hồn nhà thơ.
+ Ngôn ngữ trong thơ phải có hồn, có sức gợi, phải kết tinh trong đó tình cảm, cảm xúc của thi nhân.
+ Đường đi của thơ là con đường đưa thẳng vào tình cảm, từ trái tim nhà thơ đến với trái tim người đọc.
– Tác giả quan niệm thơ là tổng hợp, kết tinh. Văn xuôi cho phép không mười phần hoàn hảo, nhưng thơ thì luôn luôn đòi hỏi sự toàn bích.
– Về thơ tự do, thơ không vần, Nguyễn Đình Thi có một số quan niệm rất mới, có thể nói là rất táo bạo trong bối cảnh lúc bấy giờ: “Không có vần đề thơ tự do, thơ có vần và thơ không vần. Chỉ có thơ thực và thơ giả, thơ hay và thơ không hay, thơ và không thơ.” Điều này là rột sự “phá cách” đối với thợ truyền thông.
Bài nghị luận về quan niệm thơ của Nguyễn Đình Thi được viết ra bằng cả tấm lòng của thi nhân với những suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ, có ý nghĩa cách tân, lại được viết bằng một lập luận trong sáng, chặt chẽ và một cách viết tài hoa. Hơn nửa thế kỷ đã qua, những quan niệm về thơ của ông vẫn có giá trị đối với ngày nay.
Soạn bài Mấy ý nghĩ về thơ được Đọc tài liệu chia sẻ phía trên là phần trả lời các câu hỏi hướng dẫn học bài, chúng tôi còn cung cấp thêm các nội dung mở rộng để các em hiểu nhiều hơn về văn bản.
Nội dung mở rộng
Bố cục bài Mấy ý nghĩa về thơ
– Đoạn 1: Từ đầu đến “…xung quanh ngọn lửa” : Đặc trưng cơ bản nhất của thơ.
– Đoạn 2: Còn lại: Những đặc điểm khác của thơ.
Giá trị nghệ thuật trong Mấy ý nghĩ về thơ
– Văn phong gần gũi, thân tình, chia sẻ tâm huyết, quan niệm và tình cảm chân thành với những người đồng nghiệp về thơ ca.
– Nghệ thuật lập luận hấp dẫn: hệ thống luận điểm chặt chẽ tiến bộ, trải nghiệm sâu sắc, tư duy sắc bén, hình ảnh sống động, từ ngữ sắc sảo, dẫn chứng giàu sức lay động.
– Kết hợp nhuần nhuyễn chính luận và trữ tình, nhiều câu nhiều đoạn mềm mại, giàu chất thơ.
Hoàn cảnh sáng tác của văn bản Mấy ý nghĩ về thơ
– Tháng 9 – 1949, Nguyễn Đình Thi trình bày quan niệm của mình về thơ tại Hội nghị tranh luận văn nghệ đã được tổ chức ở Việt Bắc.
– Sau này được đưa vào trong tập Mấy vấn đề văn học.
-Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 12 bài mấy ý nghĩ về thơ này sẽ giúp các bạn ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học. Chúc bạn luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.
