100 bài tập Phép thử X2 (có đáp án 2024) và cách giải

100 bài tập Phép thử X² và cách giải

I. Lý thuyết

Giả sứ trong một phép lai giữa cây đậu Hà Lan hoa đỏ, hạt tròn với cây đậu hoa trắng, hạt nhăn, chúng ta thu đuợc đời con với tỉ lệ phân li kiểu hình như sau : 140 cây hoa đỏ, hạt tròn : 135 cây hoa trắng, hạt nhăn : 110 cây hoa đở, hạt nhăn : 115 cây hoa trắng, hạt tròn.

Nếu ta chấp nhận tỉ lệ kiểu hình thu được là 1 : 1 : 1 : 1 thì ta có thể coi đây là phép lai giữa một cây dị hợp tử về hai cặp gen (ví dụ AaBb) với cây đồng họ-p tử lặn (aabb) và 2 cặp gen quy định tính trạng màu hoa và hình dạng hạt nằm trên 2 NST khác nhau.

Tuy nhiên, liệu tỉ lệ kiểu hình nói trên có thể xem là 1 : 1 : 1 : 1 hay không ? Có tiêu chuẩn khách quan nào đê đánh giá một tỉ lệ kiểu hình nêu trên đúng là 1 : 1 : 1 : 1 ? Câu trả lời là có và trong trường họp này cũng như các trường hợp tương tự, các nhà khoa học thường dùng phương pháp thống kê X² hay còn gọi là phép thử X²

– Để có thể hiểu rõ cách tính X², chúng ta hãy quay trở lại với ví dụ trong phép lai trên. Đầu tiên ta xây dựng giả thuyết Ho, cho rằng tỉ lệ phân li kiểu hình trong phép lai là 1 : 1 : 1 : 1 và sự sai khác mà ta thu được trong phép lai hoàn toàn do các yêu tô ngầu nhiên. Sau đó, ta tính giá trị X² theo công thức dưới đây.

X² = ∑(O-E)2E

với O là số liệu quan sát (tỉ lệ phân li kiểu hình của phép lai), E là số liệu lí thuyết (tỉ lệ phân li kiểu hình theo lí thuyết).

II. Bài tập vận dụng

Bài 1: Khi lai hai thứ đậu thơm thuần chủng hoa đỏ và hoa trắng với nhau được F1 toàn hoa đỏ. Cho F1 tiếp tục giao phấn với nhau được F2 có 176 cây hoa đỏ và 128 cây hoa trắng.

1. Hãy dùng tiêu chuẩn X2 (khi bình phương) để kiểm định sự phù hợp hay không giữa số liệu thực tế và số liệu lý thuyết.
2. Tính xác suất để ở F2 xuất hiện 3 cây trên cùng một lô đất có thể gặp ít nhất 1 cây hoa đỏ.

Cho biết: với (n – 1) = 1; p = 0,05 thì X2 = 3,84.

Hướng dẫn giải

– Màu hoa di truyền theo quy luật tương tác bổ sung (9 hoa đỏ: 7 hoa trắng)

– Số liệu thực tế là 176:128; Số liệu lý thuyết là 171:133

– Áp dụng công thức:

– Lập bảng tính :

=> = 0,33 < 3,84 => số liệu phù hợp.

b. Tính xác xuất:

– Xác xuất xuất hiện cây hoa trắng ở F₂ là 7/16.

– Xác xuất xuất hiện cả 3 cây hoa trắng ở F₂ là

(7/16)3 = 0,0837

– Xác xuất để gặp ít nhất một cây hoa đỏ là:

1 – 0,0837 = 0,9163

Bài 2: Ở thực vật, cho lai cây hoa đỏ thuần chủng với cây hoa trắng thu được F1 100% hoa đỏ. Cho F1 x F1 thu được F2 có 179 hoa đỏ : 128 hoa trắng.

1. Xác suất ở F2 suất hiện 3 cây cùng lô đất có thể gặp ít nhất 1 cây hoa đỏ là bao nhiêu?
2. Dùng tiêu chuẩn để kiểm định sự phù hợp hay không giữa số liệu thực tế và số liệu lí thuyết: (n – 1); α = 0,08 thì = 3,84

Hướng dẫn giải

a. Tỉ lệ KH ở F₂ = 9:7

Trong đó 9 = 9A-B-

7 = 3A-bb + 3aaB- + 1aabb

Để F₂ có 3 cây trong đó có ít nhất 1 cây hoa đỏ thì xác suất là

1 – (xác suất để 3 cây đều trắng) = 1 – (7/16)³ = 91,62598%