Al + HCl → AlCl3 + H2 | Al ra AlCl3

Phản ứng Al + HCl → AlCl₃ + H₂

1. Phương trình phản ứng Al ra AlCl₃

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂ ↑

2. Điều kiện phản ứng xảy ra giữa HCl và Al

Nhiệt độ thường

3. Al tác dụng HCl có hiện tượng gì

Al tan dần, có bọt khí không màu xuất hiện.

4. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

4.1. Bản chất của Al (Nhôm)

Al tác dụng được với axit như HCl, H2SO4,… loãng.

4.2. Bản chất của HCl (Axit clohidric)

HCl tác dụng với kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học (trừ Pb) tạo thành muối và khí hidro.

5. Tính chất hóa học của Al

Nhôm là kim loại có tính khử mạnh: Al → Al³+ + 3e

5.1. Tác dụng với phi kim

a) Tác dụng với oxi

Al bền trong không khí ở nhiệt độ thường do có lớp màng oxit Al2O3 rất mỏng bảo vệ.

b) Tác dụng với phi kim khác

5.2. Tác dụng với axit

+ Axit không có tính oxi hóa: dung dịch axit HCl, H₂SO₄ loãng

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂↑

+ Axit có tính oxi hóa mạnh: dung dịch HNO₃ loãng, HNO₃ đặc, nóng và H₂SO₄ đặc, nóng.

Nhôm bị thụ động hoá trong dung dịch HNO₃ đặc, nguội hoặc H₂SO₄ đặc nguội.

5.3. Tác dụng với oxit kim loại (Phản ứng nhiệt nhôm)

Lưu ý: Nhôm chỉ khử oxit của các kim loại đứng sau nhôm

5.4. Tác dụng với nước

– Phá bỏ lớp oxit trên bề mặt Al (hoặc tạo thành hỗn hống Al-Hg thì Al sẽ phản ứng với nước ở nhiệt độ thường)

2Al + 6H₂O → 2Al(OH)₃↓ + 3H₂↑

5.5. Tác dụng với dung dịch kiềm

2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂↑

5.6. Tác dụng với dung dịch muối

– Al đẩy được kim loại đứng sau ra khỏi dung dịch muối của chúng:

2Al + 3CuSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3Cu

5.7. Ứng dụng

Máy cắt rất dễ kiếm và các bộ phận trong nhà máy sản xuất được làm bằng Al. Với đặc tính sáng và không rỉ sét, Al dần trở thành vật liệu không thể thiếu đối với mọi nhà máy. Một số mặt hàng được làm bằng Al, chẳng hạn như: Khung xe máy, khung xe hơi, thùng xe tải, các chi tiết tản nhiệt…

Đặc biệt, Al được sử dụng trong sản xuất trong ngành hàng không vũ trụ. Thân máy bay và cánh được làm bằng nhôm. Các ứng dụng dựa vào trọng lượng riêng nhẹ và bền của nhôm là rất cần thiết để tiết kiệm tối đa trọng lượng trong không khí.

6. Tính chất hóa học của HCl

Dung dịch axit HCl có đầy đủ tính chất hoá học của một axit mạnh.

6.1. Tác dụng chất chỉ thị

Dung dịch HCl làm quì tím hoá đỏ (nhận biết axit)

HCl → H⁺ + Cl^–

6.2. Tác dụng với kim loại

Tác dụng với KL (đứng trước H trong dãy Bêkêtôp) tạo muối (với hóa trị thấp của kim loại) và giải phóng khí hidrô (thể hiện tính oxi hóa)

Fe + 2HCl FeCl₂ + H₂

2Al + 6HCl 2AlCl₃ + 3H₂

Cu + HCl → không có phản ứng

6.3. Tác dụng với oxit bazo và bazo

Sản phẩm tạo muối và nước

NaOH + HCl → NaCl + H₂ O

CuO + 2HCl CuCl₂ + H₂ O

Fe₂ O₃ + 6HCl 2FeCl₃ + 3H₂ O

6.4. Tác dụng với muối (theo điều kiện phản ứng trao đổi)

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂↑

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

(dùng để nhận biết gốc clorua )

Ngoài tính chất đặc trưng là axit , dung dịch axit HCl đặc còn thể hiện vai trò chất khử khi tác dụng chất oxi hoá mạnh như KMnO₄, MnO₂, K₂ Cr₂O₇, MnO₂, KClO₃ ……

4HCl + MnO₂ MnCl₂ + Cl + 2H₂ O

K₂ Cr₂ O₇ + 14HCl → 3Cl₂ + 2KCl + 2CrCl₃ + 7H₂O

Hỗn hợp 3 thể tích HCl và 1 thể tích HNO₃ đặc được gọi là hỗn hợp nước cường toan ( cường thuỷ) có khả năng hoà tan được Au ( vàng)

3HCl + HNO₃ → 2Cl + NOCl + 2H₂O

NOCl → NO + Cl

Au + 3Cl → AuCl₃

7. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1. Cho 1,56 gam hỗn hợp gồm Al và Al₂O₃ phản ứng hết với dung dịch HCl (dư), thu được V lít khí H₂ (đktc) và dung dịch X. Nhỏ từ từ dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch X thu được kết tủa, lọc hết lượng kết tủa, nung đến khối lượng không đổi thu được 2,04 gam chất rắn. Giá trị của V là

A. 0,448.

B. 0,224.

C. 1,344.

D. 0,672

Lời giải:

Câu 2. Cho 2,7 gam Al phản ứng hoàn toàn với dung dịch HCl dư, thu được V lít khí H₂ (đktc). Giá trị của V là

A. 4,48.

B. 2,24.

C. 3,36.

D. 6,72.

Lời giải:

Câu 3. Cho sơ đồ phản ứng : Al → X→ Al₂O₃→ Al

X có thể là

A. AlCl₃.

B. NaAlO₂.

C. Al(NO₃)₃.

D. Al₂(SO₄)₃.

Lời giải:

Câu 4. Dùng hóa chất nào sau đây để phân biệt Zn(NO₃)₂ và Al(NO₃)₃?

A. Dung dịch NaOH

B. Dung dịch Ba(OH)₂

C. Dung dịch NH₃

D. Dung dịch nước vôi trong

Lời giải:

Câu 5. Cho các quặng sau: pirit, thạch cao, mica, apatit, criolit, boxit, dolomit. Số quặng chứa nhôm là:

A.2.

B. 3.

C.4.

D. 5.

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 6. Cho 5,4 gam Al hòa tan trong dung dịch axit HCl dư thu được V lít khí H₂. Hỏi giá trị V bằng bao nhiêu?

A. 1,12 lit.

B. 2,24 lit.

C. 3,36 lit.

D. 6,72 lit.

Hướng dẫn giải

Chọn D.

n_Al ==0,2 mol

6HCl + 2Al → 2AlCl₃ + 3H₂

0,2 —————→ 0,3

⇒ V_H2=0,3.22,4=6,72 lit.

Câu 7. Cho các phản ứng sau:

(1). 4HCl + PbO₂ → PbCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

(2). HCl + NH4HCO₃ → NH₄Cl + CO₂ + H₂O

(3). 2HCl + 2HNO₃ → 2NO₂ + Cl₂ + 2H₂O

(4). 2HCl + Zn → ZnCl₂ + H₂

(5). 4HCl + MnO₂ → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O.

(6). 2HCl + Fe → FeCl₂ + H₂.

(7). 14HCl + K₂Cr₂O₇ → 2KCl + 2CrCl₃ + 3Cl₂ + 7H₂O.

(8). 6HCl + 2Al → 2AlCl₃ + 3H₂.

(9). 16HCl + 2KMnO4 → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O.

Số phản ứng trong đó HCl thể hiện tính oxi hóa, và số phản ứng HCl thể hiện tính khử là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

5 phản ứng HCl thể hiện tính khử, 3 phản ứng HCl thể hiện tính oxi hóa.

HCl thể hiện tính khử khi có khí Cl₂ bay ra bao gồm các phản ứng:

(3). 2HCl + 2HNO₃ → 2NO₂ + Cl₂ + 2H₂O

(9). 16HCl + 2KMnO4 → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂ + 8H₂O.

(5). 4HCl + MnO₂ → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O.

(7). 14HCl + K₂Cr₂O₇ → 2KCl + 2CrCl₃ + 3Cl₂ + 7H₂O.

(1). 4HCl + PbO₂ → PbCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

HCl thể hiện tính oxi hóa khi có khí H₂ bay ra bao gồm:

(4). 2HCl + Zn → ZnCl₂ + H₂

(8). 6HCl + 2Al → 2AlCl₃ + 3H₂.

(6). 2HCl + Fe → FeCl₂ + H₂.

Xem thêm các phương trình hóa học khác: