Bài 7: Tây Âu – SBT

Từ năm 1945 đến năm 1950

Từ thập kỉ 50 đến đầu thập kỉ 70

Từ năm 1973 đến đầu thập kỉ 90

Từ năm 1994 đến năm 2000

Thời gian

Sự kiện lịch sử

Ngày 18/04/1951

Ngày 25/03/1957

Ngày 1/7/1967

07/12/1991

3/1995

1/1/1999

2004

2007

Từ năm 1945 đến năm 1950

–       Sau chiến tranh thế giới thứ hai Tây Âu bị tổn thất nặng, nhiều thành phố, nhà máy  bị tàn phá nên  sản xuất bị suy giảm.

–       Với sự  cố  gắng và  nhận viện trợ Mỹ qua “Kế hoạch Mác san”, nên kinh tế phục hồi và lệ thuộc Mỹ.

Từ thập kỉ 50 đến đầu thập kỉ 70

–  Từ 1950 – 1970, kinh tế Tây Âu phát triển nhanh chóng. (Đức trở thành cường quôc công nghiệp thứ ba thế giới, Anh thứ tư và Pháp thứ năm)

–  Đến đầu thập niên 70, trở thành một trong ba trung tâm kinh tế – tài chính lớn của thế giới với trình độ khoa học kỹ thuật cao.

Nguyên nhân

+  Sự nỗ lực của nhân dân lao động.

+   Áp dụng thành công những thành tựu KH-KT để nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm.

+  Vai trò quản lý, điều tiết nền kinh tế của nhà nước có hiệu quả.

+   Tận dụng tốt các cơ hội bên ngoài như viện trợ Mỹ; nguồn nguyên liệu rẻ của các nước thế giới thứ ba, hợp tác có hiệu quả trong khuôn khổ EC…

Từ năm 1973 đến đầu thập kỉ 90

–  Từ 1973 đến đầu thập niên 90: khủng hoảng, suy thoái và không ổn định (tăng trưởng kinh tế giảm, lạm phát, thất nghiệp tăng),

–  Gặp  sự cạnh tranh quyết liệt từ Mỹ, Nhật, các nước công nghiệp mới (NIC).

–  Quá trình nhất thể hóa Tây Âu gặp nhiều khó khăn và trở ngại.

Từ năm 1994 đến năm 2000

– Thập niên 1990  kinh tế phục hồi và phát triển trở lại (năm 2000  mức tăng trưởng của Pháp là, Anh là 3,8%, Đức là 2,9%).

– Tây Âu vẫn là một trong ba trung tâm kinh tế-tài chính lớn nhất thế giới (GNP chiếm 1/3 tổng sản phẩm công nghiệp thế giới tư bản).

Thời gian

Sự kiện lịch sử

Ngày 18/04/1951

Sáu nước Tây Âu (Pháp, CHLB Đức, Bỉ, Italia, Hà Lan, Lúcxămbua) thành lập Cộng đổng than – thép châu Âu.

Ngày 25/03/1957

Hiệp ước Rôma vế việc thành lập Cộng đổng năng lượng nguyên tử châu Âu và Cộng đổng kinh tế châu Ầu (EEC) được kí kết.

Ngày 1/7/1967

Cộng đổng than – thép châu Âu, Cộng đổng năng lượng nguyên tử châu Âu và Cộng đổng kinh tế châu Âu hợp nhất thành Cộng đổng cháu Âu (EC).

07/12/1991

Các nước thành viên EC đã kí Hiệp ước Maxtrích về việc thành lập Liên minh châu Âu (EU).

3/1995

Bảy nước EU huỷ bỏ kiểm soát việc đi lại của công dân các nước này qua biên giới của nhau.

1/1/1999

Phát hành đổng tiền chung châu Âu với tên gọi là đổng Ơro. Đổng Ơro được lưu hành ở 12 nước thành viên EU, thay thế cho đổng bản tệ ở các nước này.

2004

EU kết nạp thêm 10 nước, nâng tổng số thành viên lên 25 nước.

2007

EU kết nạp thêm 2 nước, nâng tòng số thành viên lên 27 nước.

Giai đoạn

Chính sách đối ngoại

Từ năm 1945 đến năm 1950

Từ thập kỉ 50 đến đầu thập kỉ 70

Từ năm 1973 đến đầu thập kỉ 90

Từ năm 1994 đến năm 2000

Giai đoạn

Chính sách đối ngoại

Từ năm 1945 đến năm 1950

Liên minh chặt chẽ với Mĩ, trở thành đối trọng của khối XHCN Đông Âu mới hình thành.

Từ thập kỉ 50 đến đầu thập kỉ 70

– Một mặt liên minh chặt chẽ với Mỹ( Anh, Đức, Ý ), mặt khác cố gắng đa phương hóa quan hệ đối ngoại (Pháp,Thụy Điển, Phần Lan ).

–  Chính phủ một số nước ủng hộ cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Việt Nam, ủng hộ Israel chống Ả-rập, CHLB Đức gia nhập NATO (5/1955)…

–  Pháp phản đối trang bị vũ khí hạt nhân cho CHLB Đức,  chú ý phát triển quan hệ với Liên Xô và các nước XHCN khác, rút khỏi Bộ chỉ huy NATO và buộc Mỹ rút các căn cứ quân sự… ra khỏi đất Pháp.

–  Pháp, Thụy Điển, Phần Lan đều phản đối cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam.

–  1950 -1973: nhiều thuộc địa tuyên bố độc lập, đánh dấu thời kỳ “phi thực dân hóa” trên phạm vi thế giới.

Từ năm 1973 đến đầu thập kỉ 90

– 11/1972: ký Hiệp định về cơ sở quan hệ giữa hai nước Đức làm quan hệ hai nước hòa dịu; 1989, “Bức tường Berlin” bị xóa bỏ và nước Đức thống nhất (3.10.1990)

–   Ký Định ước Helsinki về an ninh và hợp tác châu Âu (1975).

Từ năm 1994 đến năm 2000

Có sự điều chỉnh  quan trong  trong bối cảnh “Chiến tranh lạnh” kết thúc, trật  tự hai cực Ianta tan rã:

–  Nếu như Anh vẫn duy trì liên minh chặt chẽ với Mỹ thì Pháp và Đức đã trở thành những đối trọng đáng chú ý với Mỹ trong nhiều vấn đề quốc tế quan trọng.

– Mở rộng quan hệ với các nước đang phát triển ở Á, Phi, Mỹ La tinh và các nước thuộc Đông Âu.

Nội dung

EU

ASEAN

Hoàn cảnh ra đời

Mục tiêu

Đối tượng kết nạp vào tổ chức

Các mốc phát triển chính

Nhận xét chung

Nội dung

EU

ASEAN

Hoàn cảnh ra đời

–  Ngày 18/04/1951, 6 nước Tây Âu (Pháp, Tây Đức, Italia, Bỉ, Hà Lan, Luc-xăm bua (Lucxemburg) thành lập “Cộng đồng than – thép châu Âu” (ECSC).

– Ngày 25/03/1957, sáu nước ký Hiệp ước Roma thành lập “Cộng đồng năng lượng nguyên tử châu Âu” (EURATOM) và “Cộng đồng kinh tế châu Âu” (EEC).

– Ngày 1/7/1967, ba tổ chức trên hợp nhất thành “Cộng đồng châu Âu” (EC).

– 07/12/1991: Hiệp ước Max trich được ký kết, khẳng định một tiến trình hình thành một Liên bang châu Âu mới vào năm 2000 với đồng tiền chung, ngân hàng chung…

– 1/1/1993:  EEC thành Liên minh châu Âu (EU) với 15 nước thành viên.

–  1994, kết nạp thêm 3 thành viên mới là Áo, Phần Lan, Thụy Điển.

-Bước vào thập niên 60, các nước cần liên kết , hỗ trợ nhau để cùng phát triển .

– Hạn chế ảnh hưởng của các cường quốc bên ngoài .

-Đối phó với chiến tranh Đông Dương .

-Sự liên kết giữa các nước trong khu vực đang được hình thành ở nhiều nơi. Sự thành công của khối thị trường chung Châu Âu

– ASEAN là 1 tổ chức liên minh chính trị – kinh tế của khu vực .

– Ngày 8/8/1967, Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập tại Bangkok (Thái Lan), gồm 5 nước:Indonesia,Malaysia, Singapore, Philippine và Thái Lan. Trụ sở ở Jakarta (Indonesia).

Mục tiêu

 Hợp tác,liên minh chặt chẽ về kinh tế, tiền tệ và chính trị ,an ninh chung (xác định luật công dân châu Âu, chính sách đối ngoại và an ninh chung, Hiến pháp chung…)

Tiến hành hợp tác giữa các nước thành viên nhằm phát triển kinh tế và văn hóa trên tinh thần duy trì hòa bình và ổn định khu vực.

Đối tượng kết nạp vào tổ chức

Các nước trong khu vực Châu Âu

Các nước khu vực Đông Nam Á

Các mốc phát triển chính

 Năm cơ quan chính là  Hội đồng Châu âu, Hội đồng bộ trưởng, Ủy ban Châu âu, quốc hội Châu Âu, Tòa án Châu âu  và một số ủy ban chuyên môn khác.

–  Tháng 6/1979  bầu cử Nghị viện châu Âu đầu tiên.

– Tháng 3/1995: hủy bỏ việc kiểm soát đi lại của công dân EU qua biên giới của nhau.

– 01/01/1999, đồng tiền chung châu Âu được đưa vào sử dụng,đồng EURO

–  Hiện nay là liên minh kinh tế – chính trị lớn nhất hành tinh, chiếm ¼ GDP của thế giới.

–  1990, quan hệ Việt Nam – EU được thiết lập và phát triển trên cơ sở hợp tác toàn diện.

–  Tháng 7-1995 EU và VN kỳ Hiệp Định hợp tác toàn diện.

– Từ 1967 -1975: ASEAN là tổ chức non trẻ, hợp tác lỏng lẻo, chưa có vị trí trên trường quốc tế.

 – Tháng 2/1976, Hội nghị cấp cao lần 1 của ASEAN kí Hiệp ước thân thiện và hợp tác (Hiệp ước Bali) xác định những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ giữa các nước.

 – Giải quyết vấn đề Campuchia bằng các giải pháp chính trị, nhờ đó quan hệ giữa ASEAN với ba nước Đông Đương được cải thiện.

– Mở rộng thành viên của ASEAN, Brunây (1984), Việt Nam (7/1995), Lào và Miama (1997), Campuchia (1999).

 – ASEAN đẩy mạnh hợp tác kinh tế, văn hóa nhằm xây dựng một Cộng đồng ASEAN về kinh tế, an ninh và văn hóa vào năm 2015.

Nhận xét chung

Liên minh Châu Âu bao gồm các nước thành viên cùng liên minh với nhau về các vấn đề kinh tế, chính trị, tiền tệ để cùng nhau hợp tác, bình đẳng và ngày càng đi lên. Theo đó, tất cả công dân của các nước thành viên được quyền tự do đi lại và cư trú trong các nước thành viên. Liên minh còn thực hiện các chính sách đối ngoại, an ninh chung nên các quốc gia vẫn có được đảm bảo chủ quyền. Bên cạnh đó, liên minh Châu Âu cũng mở rộng quyền của cộng động trong các lĩnh vực như môi trường, xã hội, nghiên cứu. Nhờ có liên minh này, mà khối Châu Âu ngày càng thịnh vượng hơn. Từ cuối thập kỉ 90, đây là tổ chức liên kết chính trị – kinh tế lớn nhất hành tinh

Cho tới nay, ASEAN đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng sau hơn bốn thập kỷ hình thành và phát triển. Thành tựu đáng chú ý nhất là Hiệp hội đã hoàn tất ý tưởng về một ASEAN bao gồm cả 10 quốc gia Đông Nam Á, giúp chấm dứt sự chia rẽ và đối đầu giữa các nước Đông Nam Á; tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác toàn diện và ngày càng chặt chẽ dựa trên những nguyên tắc của “Phương thức ASEAN,” trong đó chú trọng đối thoại, đồng thuận, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. ASEAN-10 cũng giúp biến Hiệp hội trở thành một tổ chức hợp tác khu vực thực sự, là nhân tố quan trọng bảo đảm hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển ở khu vực Đông Nam Á và Châu Á-Thái Bình Dương