Hướng dẫn Giải bài tập: Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp
Bài 1 trang 15 Hóa học 12: Xà phòng là gì?
Lời giải:
Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo có thêm một số chất phụ gia.
Bài 2 trang 15 Hóa học 12: Hãy điền chữ Đ (đúng ) hoặc S (sai) vào ô trống ở các phát biểu sau:
a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xà phòng hóa. ▢
b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng. ▢
c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được xà phòng. ▢
d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt rửa tổng hợp. ▢
Lời giải:
a. Đ
b. S. Phát biểu đúng phải là “Muối natri hoặc kali của axit béo là thành phần chính của xà phòng”.
c. Đ
d. Đ
Bài 3 trang 15 Hóa học 12: Một loại mỡ động vật chứ 20% tristearoylglixerol, 30% tripanmitoylgrixerol và 50% trioleoylgixerol (về khối lượng).
a) Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra khi thực hiện phản ứng xà phòng hóa loại mỡ trên.
b) Tính khối lượng muối thu được khi xà phòng hóa 1 tấn mỡ trên bằng dung dịch NaOH, giả sử hiệu suất của quá trình đạt 90%.
Lời giải:
a. Phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra khi thực hiện phản ứng xà phòng hóa các loại mỡ trên:
b. Dựa vào tỉ lệ phần trăm
⇒ Trong 1 tấn mỡ có:
0,2 tấn (C17H35COO)3C3H5
0,3 tấn (C15H31COO)3C3H5
0,5 tấn (C17H33COO)3C3H5
Theo các phương trình hóa học khối lượng muối thu được là:
Bài 4 trang 16 Hóa học 12: Nêu những ưu điểm và hạn chế của việc dùng xà phòng so với dùng hóa chất giặt rửa tổng hợp.
Lời giải:
– Ưu điểm: Xà phòng không gây hại cho da và không gây hại cho môi trường (vì dễ bị phân hủy bởi các vi sinh vật có trong thiên nhiên). Trong khi đó các chất giặt rửa tổng hợp có thể gây ô nhiễm môi trường.
– Nhược điểm: Các muối panmitat hay stearat của các kim loại hóa trị II thường khó tan trong nước, do đó xà phòng không dùng để giặt rửa được trong nước cứng do sẽ làm giảm tác dụng giặt rửa và ảnh hưởng đến chất lượng sợi vải.
Bài 5 trang 16 Hóa học 12: Cần bao nhiêu kg chất béo chứa 89% khối lượng tristearin (còn 11% tạp chất trơ bị loại bỏ trong quá trình nấu xà phòng) để sản xuất được 1 tấn xà phòng chứa 72% khối lượng natri stearat.
Lời giải:
