Natri Hidroxit là gì?
1. Định nghĩa
NaOH còn có tên gọi hóa học: Natri hiđroxit hay hyđroxit natri, hay thường được đọc là Xút hoặc xút ăn da là một hợp chất vô cơ của natri. Natri hydroxit tạo thành dung dịch Bazơ mạnh khi hòa tan trong dung môi như nước.
2. Tính chất
2.1 Tính chất vật lý
| Trạng thái tồn tại | Chất rắn màu trắng dạng viên, vảy hạt hoặc ở dạng dung dịch bão hòa 50% có đặc điểm hút ẩm mạnh, dễ chảy rữa |
| Mùi vị | Không mùi |
| Phân tử lượng | 40 g/mol |
| Điểm nóng chảy | 318 °C |
| Điểm sôi | 1390 °C |
| Tỷ trọng | 2.13 (tỷ trọng của nước = 1) |
| Độ hòa tan | Dễ tan trong nước lạnh |
| Độ pH | 13.5 |
2.2 Tính chất hóa học
NaOH phản ứng với các axit và oxit axit để tạo thành muối và nước:
NaOH + HCl → NaCl + H2O
2NaOH + SO3→Na2SO4 + H2O
Tham gia phản ứng với cacbon dioxit:
2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O
Phản ứng với các axít hữu cơ tạo thành muối của nó và nước.
Phản ứng với kim loại mạnh tạo thành bazơ mới và kim loại mới:
NaOH + K → KOH + Na
Phản ứng với muối tạo thành bazơ mới và muối mới với điều kiện muối tạo thành hoặc bazơ tạo thành phải là các chất không tan.
2NaOH + CuCl2 → 2NaCl + Cu(OH)2
Ngoài ra NaOH còn tác dụng được với những phi kim như Si, C, P, S, Halogen và có khả năng hòa tan một số hợp chất của kim loại lưỡng tính như Al, Zn,…
3. Ứng dụng
Natri hidroxit là chất được sử dụng phổ biến hiện nay bởi những ứng dụng quan trọng trong sản xuất và đời sống như sau:
3.1 Ứng dụng của NaOH trong dược phẩm và hóa chất
Gốc Sodium của NaOH (Sodium phenolate) là thành phần quan trọng trong thuốc Aspirin được sử dụng phổ biến hiện nay với tác giảm đau, hạ sốt.
Bên cạnh đó, NaOH còn được sử dụng nhiều trong công nghiệp hóa chất tẩy trắng, khử trùng để tạo ra các chất tẩy rửa quen thuộc như: Nước Javen, các hóa chất xử lý nước bể bơi,…
3.2 Ứng dụng Natri hydroxit trong công nghiệp sản xuất giấy
Người ta sử dụng NaOH để xử lý thô các loại gỗ, tre, nứa,… trong quy trình sản xuất giấy theo phương pháp Sulphate và Soda.
3.3 Sử dụng Natri hydroxit trong sản xuất tơ nhân tạo
Trong sản xuất tơ sợi, người ta dùng NaOH để loại trừ và phân hủy Ligin, Celluluse – hai loại chất có hại và gây ảnh hưởng tới quy trình sản xuất.
3.4 Natri hydroxit trong sản xuất chất tẩy giặt
Trong sản xuất xà phòng và các chất tẩy rửa, người ta sửa dụng NaOH để phân hủy các chất béo có trong dầu mỡ của động vật.
3.5 Được dùng trong chế biến thực phẩm
Trong chế biến thực phẩm, NaOH được ứng dụng vào việc loại bỏ các axit béo để tinh chế mỡ động vật, dầu thực vật trước khi dùng để sản xuất. Ngoài ta, hợp chất này còn được sử dụng để xử lý các thiết bị, chai lọ.
3.6 Ứng dụngNatri hydroxit trong công nghiệp dầu khí
Trong khai thác dầu mỏ, NaOH được sử dụng để điều chỉnh độ pH cho dung dịch khoan như: loai bỏ acid, sulphur có trong tinh chế dầu mỏ.
3.7 Ứng dụng Natri hydroxit trong công nghiệp dệt và nhuộm màu
Natri hidroxit được sử dụng để giúp tăng độ bóng cho vải, nhanh hấp thụ màu sắc bằng cách phân hủy Pectins (một loại sáp khô hình thành trong khâu xử lý vải thô)
3.8 Natri hydroxit sử dụng trong công nghiệp xử lý nước
Xút có khả năng giúp làm tăng nồng độ pH của nước, đây là vai trò vô cùng quan trọng để giúp xử lý nước trong hồ bơi hiệu quả.
4. Điều chế
NaOH được điều chế thông qua phản ứng điện phân nước muối có màng ngăn.
Việc xử lý điện phân nước muối để sản xuất Natri Hydroxit, clo và hydro được gọi là quá trình điện phân hay Chloralkali.Trong quá trình điện phân này, dung dịch muối (NaCl) được điện phân thành nguyên tố clo, dung dịch natri hydroxit và nguyên tố hydro. Nhà máy có thiết bị để sản xuất đồng thời cả Natri Hydroxit và clo thường được gọi là nhà máy xút – clo.
Phương trình điều chế NaOH bằng cách điện phân muối có màng ngăn
Phản ứng tổng thể để sản xuất Natri Hydroxit và clo bằng phương pháp điện phân là:
2 Na+ + 2 H2O + 2 e– → H2 + NaOH
Phản ứng điện phân dung dịch muối ăn trong bình điện phân muối có màng ngăn:
NaCl + 2 H2O → 2 NaOH + H2 + Cl2
5. Bài tập liên quan
Bài 1: Dẫn từ từ 1,568 lít khí CO2 (đktc) vào một dung dịch có hòa tan 6,4g NaOH
a) Chất nào đã lấy dư và dư là bao nhiêu (lít hoặc gam)?
b) Hãy xác định muối thu được sau phản ứng?
Hướng dẫn
Bài 2: Có những chất sau: Zn, Zn(OH)2, NaOH, Fe(OH)3, CuSO4, NaCl, HCL. Hãy chọn những chất thích hợp điền vào sơ đồ phản ứng sau và lập phương trình hóa học.
a) …. –> Fe2O3 + H2O
b) H2SO4 + … –> Na2SO4 + H2
c) H2SO4 + …. –> ZnSO4 +H2O
d) NaOH + … –>NaCL + H2O
e) … + CO2 –> Na2CO3 + H2O
Hướng dẫn
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết tại Giải Bài Tập. Mời các bạn cùng xem các nội dung giải trí học tập và các kiến thức thú vị khác tại đây.
