Cá nhân hay tổ chức có thể đăng ký tiếp thị liên kết trên một sàn thương mại điện tử. Hàng hóa được bán qua giỏ hàng hay đường link từ tài khoản của họ sẽ được sàn thương mại trích lại hoa hồng. Theo quy định, tiền hoa hồng là một trong các hình thức thù lao nhận về và phải chịu thuế.
Tiếp thị liên kết (Affiliate) là hình thức môi giới trực tuyến, trong đó doanh nghiệp chi trả hoa hồng cho các đối tác (tổ chức hay cá nhân) khi họ giới thiệu khách hàng mua hàng thông qua các liên kết trên nền tảng internet.
Hiện nay, các sàn thương mại trực tuyến như Shopee, Tiktok… sử dụng kênh tiếp thị này như một đối tác kinh doanh để bán hàng. Theo đó, cá nhân hay tổ chức có thể đăng ký tiếp thị liên kết trên một sàn thương mại điện tử. Hàng hóa được bán qua giỏ hàng hay đường link từ tài khoản của họ sẽ được sàn thương mại trích lại hoa hồng.
Cách thức kiếm tiền này không chỉ được rất nhiều bạn trẻ hướng đến, mà có cả những người nổi tiếng, nghệ sĩ, diễn viên… Nhiều người làm cá nhân, cũng có những trường hợp có cả ekip hoặc thành lập công ty để làm tiếp thị liên kết cho nhãn hàng.
Theo quy định của pháp luật, dù kinh doanh dưới bất kỳ hình thức nào thì người dân đều phải có trách nhiệm nộp thuế. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu và biết về chuyện này. Thế nên, gần đây trên mạng xã hội mới rầm rộ câu chuyện một cá nhân làm tiếp thị liên kết cho Shopee tá hỏa phát hiện bản thân nợ thuế vài tỷ.
Theo đó, thù lao người này kiếm được từ làm tiếp thị liên kết cho Shopee là 20 tỷ đồng. Shopee khấu trừ thuế tại nguồn 10%, tức 2 tỷ đồng. Sau khi trừ đi các chi phí nhân sự, thuê thiết bị, công cụ để tạo nội dung, phần tiền mà người này thực nhận là 1,8 tỷ đồng. Khi thực hiện quyết toán thuế, người này phát hiện đang nợ thuế 5,1 tỷ đồng do chịu mức thuế thu nhập cá nhân lũy tiến ở mức 35%.
Sau khi câu chuyện này được chia sẻ, nhiều người làm tiếp thị liên kết cho hay, số hoa hồng nhận được, họ phải chi cho chạy quảng cáo, thuê nhân công, mua kênh, page, nhóm… chiếm khoảng 50% – 80%. Do vậy, thu nhập thực của họ không phải là toàn bộ chiết khấu hoa hồng.
Thế nhưng, Shopee khai báo lên cơ quan thuế, phần hoa hồng lại được kê khai là tiền công, tiền lương. Con số lên tới hàng tỷ đồng nên bị áp theo mức thuế lũy tiến với mức cao nhất là 35%.
Những người này cho rằng, Shopee kê khai thuế của đối tác làm tiếp thị liên kết thành người lao động được trả lương và có thể phải chịu khoản thuế lớn như vậy là chưa hợp lý. Dẫn chứng được đưa ra, theo thông tư 40/2021/TT-BTC quy định về hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa cá nhân với tổ chức: Với ngành nghề kinh doanh là quảng cáo trên sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số thì chịu mức thuế giá trị gia tăng 5% và thuế thu nhập cá nhân là 2%, tổng cộng là 7%. Như vậy, người làm tiếp thị liên kết đáng ra chỉ chịu mức thuế 7% thay vì 35%.
Liên quan đến vấn đề này, luật sư Trần Minh Hiệp – chuyên gia tư vấn cấp cao Trung tâm Tư vấn pháp luật của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho biết, việc kê khai và khấu trừ như trên không đồng nghĩa các đối tác tiếp thị liên kết là người làm công ăn lương của Shopee.
Điều 7 Thông tư 111/2013 của Bộ Tài chính quy định, thuế suất lũy tiến (tối đa 35%) từng phần được áp dụng khi cá nhân thực hiện quyết toán thuế đối với tổng thu nhập từ tiền lương, tiền công, trong đó bao gồm các khoản tiền thù lao nhận được dưới các hình thức như: Tiền hoa hồng môi giới, tiền hoa hồng đại lý bán hàng hóa, tiền dịch vụ quảng cáo, tiền dịch vụ khác, thù lao khác từ tất cả các nguồn chi trả thu nhập trong năm.
Như vậy, theo quy định thì tiền hoa hồng là một trong các hình thức thù lao nhận về và phải chịu thuế. Mức thuế 35%/năm được áp dụng cho cá nhân có thu nhập tính thuế (đã trừ các khoản giảm trừ gia cảnh) từ 960 triệu đồng/năm trở lên (tức thu nhập nhận được luôn cao hơn thu nhập tính thuế).
Luật sư Hiệp chia sẻ, những người làm tiếp thị liên kết do nhầm lẫn tại điểm này nên cho rằng các công ty kê khai khoản hoa hồng là tiền lương, tiền công và coi họ như người lao động, người làm công ăn lương là chưa chính xác.
Trong khi đó, bà Trần Quỳnh – đại diện Công ty TNHH Shopee khẳng định, Shopee luôn đảm bảo thực hiện và tuân thủ các quy định của pháp luật về việc kê khai và nộp thuế thu nhập của các đối tác tiếp thị liên kết.
Đại diện Shopee cho biết, với cá nhân, các khoản thanh toán sẽ được khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo quy định hiện hành. Mức thuế hiện đang được áp dụng là 10% đối với khoản thu nhập từ 2.000.000 đồng/lần chi trả trở lên.
Các đối tác tiếp thị liên kết của Shopee đang bị truy thu thêm thuế theo cách tính lũy tiến (lên đến 35%) là trường hợp cá nhân chịu thuế đang được áp dụng thuế suất theo luật định.
Với các đối tác tiếp thị liên kết cung cấp thông tin là doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, Shopee hiện có cơ chế thanh toán trên cơ sở hợp đồng và hóa đơn chứng từ hợp lệ do đối tác cung cấp. Khi đó, đối tác sẽ tự chịu trách nhiệm về nghĩa vụ kê khai và nộp thuế với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Theo bà Quỳnh, các hộ, cá nhân kinh doanh phải thực hiện đăng ký mã số thuế cho ngành nghề thực hiện cụ thể như dịch vụ môi giới, đấu giá và hoa hồng đại lý, dịch vụ quảng cáo trên sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số…
Khi tham gia tiếp thị liên kết, cung ứng dịch vụ quảng cáo, truyền thông, môi giới cho Shopee thì cần xuất hóa đơn dịch vụ tương ứng, thực hiện quy trình đối soát để nhận được phí hoa hồng.
Như vậy, để không phải chịu mức thuế lũy tiến có thể lên đến 35%, những cá nhân làm tiếp thị liên kết cho các sàn thương mại điện tử cần phải đăng ký là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoặc công ty cung ứng dịch vụ, thực hiện đăng ký mã số thuế cho ngành nghề thực hiện cụ thể như dịch vụ môi giới, đấu giá và hoa hồng đại lý, dịch vụ nội dung thông tin số, dịch vụ quảng cáo trên sản phẩm…
Sau đó phải xuất hóa đơn dịch vụ tương ứng cho sàn thương mại điện tử, thực hiện quy trình đối soát để nhận được phí hoa hồng tiếp thị liên kết. Và thực hiện việc kê khai nộp thuế khoán, nộp thuế từng lần phát sinh hoặc khai thuế theo định kỳ hàng năm với cơ quan thuế quản lý tại địa phương.
Khi đăng ký ở hình thức doanh nghiệp, hộ kinh doanh thì sẽ được khấu trừ các chi phí hợp lý theo quy định, còn cá nhân kinh doanh thì được tính giảm trừ gia cảnh.
Tiếp thị liên kết chịu thuế thu nhập hàng tỉ đồng: Tồn thuế hay bị truy thu oan?
Nhiều cá nhân làm tiếp thị liên kết (affiliate) cho các sàn thương mại điện tử và một số mạng lưới gần đây kiểm tra thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên ứng dụng eTax Mobile đã “ngã ngửa” khi thấy nợ thuế lên tới hàng trăm triệu, có người vài tỉ đồng sau nhiều năm không thực hiện quyết toán thuế.
Affiliate marketing là hình thức môi giới trực tuyến, trong đó doanh nghiệp (DN) chi trả hoa hồng cho các đối tác (cá nhân, tổ chức) khi họ giới thiệu khách hàng mua hàng thông qua các liên kết trên internet. Hiện các sàn TMĐT sử dụng kênh tiếp thị này như một đối tác trong kinh doanh và thanh toán hoa hồng.
Theo phản ánh của nhiều người người làm affiliate với Công ty TNHH Shopee, họ đang bị truy thu thuế, áp mức thuế lũy tiến cao nhất lên đến 35% đối với tổng số hoa hồng nhận được, thay vì mức thuế tạm tính 10%. Nhiều người có doanh thu hoa hồng lớn cho rằng họ đang phải chịu truy thu thuế lớn hơn cả lợi nhuận đạt được, dẫn đến nguy cơ vỡ nợ.
Nguyên nhân được cho là Shopee kê khai đối tác là người lao động được trả lương. Cụ thể, kê khai nộp thuế từ phía sàn TMĐT hay mạng lưới affiliate báo lên cơ quan thuế rằng doanh thu hoa hồng đó là tiền công, tiền lương, không đúng với bản chất của việc hợp tác kinh doanh và đối tác tiếp thị liên kết với sàn hay các mạng lưới affiliate.
“Cách kê khai như vậy sẽ khiến toàn bộ doanh thu áp theo mức thuế lũy tiến cao nhất tới 35%” – một người làm tiếp thị affiliate chia sẻ. Ban đầu, những người này nghĩ mức thuế bị tạm trừ là 10% và cho rằng đây là toàn bộ nghĩa vụ thuế của mình nên khi thấy phần lợi nhuận thu về cao hơn mức này, họ yên tâm là “có lãi”.
Thuế có cao hơn lợi nhuận?
Luật sư Trần Minh Hiệp, chuyên gia tư vấn cấp cao Trung tâm Tư vấn pháp luật của Hiệp hội TMĐT Việt Nam, cho biết: Căn cứ tính thuế TNCN được điều chỉnh phù hợp cho từng đối tượng chịu thuế là cá nhân kinh doanh có đăng ký mã số thuế, có tên trong Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh có phát sinh thu nhập từ hoạt động kinh doanh hoặc cá nhân có thu nhập từ tiền công, tiền lương, tiền thù lao, hoa hồng, tiền dịch vụ quảng cáo và dịch vụ khác.
Việc kê khai và khấu trừ như nêu trên không đồng nghĩa với việc các đối tác affiliate là người làm công ăn lương của Shopee mà Shopee đang chi trả tiền thù lao hoặc phí dịch vụ dưới hình thức hoa hồng môi giới, tiếp thị và tạm khấu trừ thuế 10% trước khi chi trả.
“Theo Điều 7 Thông tư 111/2013 của Bộ Tài chính, thuế suất lũy tiến (tối đa 35%) từng phần được áp dụng khi cá nhân thực hiện quyết toán thuế đối với tổng thu nhập từ tiền lương, tiền công, trong đó bao gồm các khoản tiền thù lao nhận được dưới các hình thức như: tiền hoa hồng đại lý bán hàng hóa, tiền hoa hồng môi giới; tiền dịch vụ quảng cáo; tiền dịch vụ khác, thù lao khác từ tất cả các nguồn chi trả thu nhập trong năm” – luật sư Hiệp cho biết thêm.
Các khoản thu nhập chịu thuế được quy định tại Thông tư 111/2013 như sau: Tiền thù lao nhận được dưới các hình thức như: tiền hoa hồng đại lý bán hàng hóa, tiền hoa hồng môi giới; tiền tham gia các đề tài nghiên cứu khoa học, kỹ thuật; tiền tham gia các dự án, đề án; tiền nhuận bút theo quy định của pháp luật về chế độ nhuận bút; tiền tham gia các hoạt động giảng dạy; tiền tham gia biểu diễn văn hoá, nghệ thuật, thể dục, thể thao; tiền dịch vụ quảng cáo; tiền dịch vụ khác, thù lao khác.
Như vậy, phần tiền hoa hồng được quy định là một trong các hình thức thù lao nhận về và phải chịu thuế theo quy định. Trong đó, mức thuế 35%/năm được áp dụng cho cá nhân có thu nhập tính thuế (sau khi trừ các khoản giảm trừ gia cảnh) từ 960 triệu đồng/năm trở lên (tức thu nhập nhận được luôn cao hơn thu nhập tính thuế). “Những người làm tiếp thị affiliate do nhầm lẫn tại điểm này nên cho rằng các công ty kê khai khoản hoa hồng là tiền lương, tiền công và coi họ như người lao động, người làm công ăn lương là chưa chính xác” – luật sư Hiệp nói.
Về phía Shopee, đại diện sàn cũng cho biết trong phạm vi trách nhiệm của mình đã thực hiện việc khấu trừ các khoản thuế theo quy định trước khi thanh toán bất cứ khoản tiền nào cho đối tác. Sàn sẽ cung cấp đầy đủ chứng từ thuế theo quy định của pháp luật đối với các khoản khấu trừ này. “Việc Shopee khấu trừ khoản thuế tạm tính không loại trừ nghĩa vụ của các đối tác với cơ quan quản lý thuế có thẩm quyền. Người làm affiliate có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế với cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật có liên quan” – đại diện Shopee khẳng định.
Một chuyên gia về TMĐT cho biết trường hợp người làm affiliate theo nhóm, tổ chức có thể tùy vào quy mô hoạt động để đăng ký MST theo ngành nghề phù hợp, xác định phương pháp kê khai thuế theo loại hình đăng ký. DN sẽ được khấu trừ các chi phí hợp lý theo quy định, còn cá nhân kinh doanh thì được tính giảm trừ gia cảnh. “Số thuế bị truy thu lớn xuất phát từ việc người nộp thuế đã không thực hiện kê khai, nộp thuế của các năm trước dẫn đến bên cạnh số thuế bị truy thu lớn còn có khoản phạt và chậm nộp thuế” – chuyên gia này phân tích.
Phải đăng ký mã số thuế cho hoạt động môi giới
Theo luật sư Trần Minh Hiệp, cá nhân, hộ kinh doanh phải đăng ký MST, bao gồm cả đăng ký ngành nghề kinh doanh, và được cấp Giấy chứng nhận kinh doanh cho ngành nghề cụ thể như dịch vụ môi giới, đấu giá và hoa hồng đại lý, dịch vụ quảng cáo trên sản phẩm… Trong trường hợp tham gia chương trình tiếp thị liên kết, cung ứng dịch vụ quảng cáo, truyền thông, môi giới thì cần xuất hóa đơn dịch vụ tương ứng, thực hiện quy trình đối soát để nhận được phí hoa hồng.
“Nếu cá nhân tham gia chương trình affiliate đã đăng ký là cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh hoặc công ty cung ứng dịch vụ thì phải xuất được hóa đơn dịch vụ cho sàn TMĐT theo quy định. Họ cần thực hiện việc kê khai nộp thuế khoán, nộp thuế từng lần phát sinh hoặc khai thuế theo định kỳ hàng năm với cơ quan thuế” – luật sư Hiệp giải thích.
Theo luật sư, hành vi “Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ” có thể bị coi là hành vi trốn thuế theo quy định của Bộ Luật Hình sự. Lâu nay, vấn đề liên quan đến thuế TNCN từ hoạt động affiliate đang bị xem nhẹ, đặc biệt khi đa phần người làm là cá nhân hoặc nhóm người quen hợp tác theo hình thức tự phát, không đăng ký kinh doanh theo quy định.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết tại Giải Bài Tập. Mời các bạn cùng xem các nội dung học tập, giải trí và các kiến thức thú vị khác tại đây. Chúc các bạn lướt web vui vẻ !
