Li + CH3COOH → CH3COOLi + H2 l Li ra H2 l Li ra CH3COOLi

Phản ứng Li + CH₃COOH → CH₃COOLi + H₂

1. Phản ứng hóa học

2Li + 2CH₃COOH → 2CH₃COOLi + H₂

2. Điều kiện phản ứng

Không cần điều kiện.

3. Cách thực hiện phản ứng

Cho liti tác dụng với axit axetic.

4. Hiện tượng nhận biết phản ứng

Li tan dần trong và có khí thoát ra.

5. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

5.1. Bản chất của Li (Liti)

– Trong phản ứng trên Li là chất khử.

– Li tham gia phản ứng được với cả axit vô cơ và axit hữu cơ.

5.2. Bản chất của CH₃COOH (Axit axetic)

– Trong phản ứng trên CH₃COOH là chất oxi hóa.

– CH₃COOH làm ăn mòn các kim loại và tạo ra khí hidro và các muối axetat.

6. Tính chất hóa học của Li

Liti là kim loại kiềm có tính khử rất mạnh.

Li → Li⁺ + 1e

6.1. Tác dụng với phi kim

6.2. Tác dụng với axit

Liti dễ dàng khử ion H⁺ (hay H₃O+) trong dung dịch axit loãng (HCl, H₂SO₄ loãng…) thành hidro tự do.

2Li + 2HCl → 2LiCl + H₂.

2Li + H₂SO₄ → Li₂SO₄ + H₂.

6.3. Tác dụng với nước

Li tác dụng chậm với nước tạo thành dung dịch kiềm và giải phóng khí hidro.

2Li + 2H₂O → 2LiOH + H₂.

6.4. Tác dụng với hidro

Liti tác dụng với hidro ở áp suất khá lớn và nhiệt độ khoảng 350 – 400^oC tạo thành Liti hidrua.

2Li (lỏng) + H₂ (khí) → 2LiH (rắn)

7. Tính chất vật lý của Li

– Kim loại kiềm. Trắng – bạc. Nhẹ nhất trong các kim loại, mềm, dễ nóng chảy.

– Có khối lượng riêng là 0,534 g/cm3; có nhiệt độ nóng chảy là 180,50C và sôi ở 1336,60C

8. Tính chất hoá học của axit axetic

– Nguyên tử hydro trong nhóm cacboxyl có thể cung cấp một proton H⁺, làm chúng có tính chất axit, tuy nhiên, axit axetic là một axit yếu thuộc nhóm axit monoprotic. Dung dịch có nồng độ mol 1 M (giấm ăn trong gia đình) có độ pH là 2.4, tức chỉ có 0.44 % phân tử axit axetic bị phân ly.

– Axit axetic lỏng là dung môi phân cực với hằng số điện ly khoảng 6.2.

– Nó có khả năng hòa tan các hợp chất không phân cực như dầu, các nguyên tố lưu huỳnh, iot và các dung môi phân cực như nước, chloroform, hexan.

– Axit axetic CH₃COOH (etanoic) là một axit hữu cơ, mạnh hơn axit cacbonic. Nó được tào thành bằng việc liên kết nhóm methyl CH₃ với cacboxyl COOH.

– Axit axetic tác dụng với bazo, cacbonat và bicacbonat để tạo ra axetat kim loại tương ứng, nước và cacbonic (phổ biến nhất là natri bicacbonat với giấm ăn):

NaHCO₃ + CH₃COOH → CH₃COONa + CO₂ + H₂O

– Trừ crom (II) axetat, tất cả các axetat khác đều tan được trong nước.

– Tác dụng với kiềm tạo ra nước và ethanoat kim loại:

NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

– Axit axetic phân hủy ở nhiệt độ lớn hơn 440^oC tạo thành cacbonic, metan hoặc ethenon và nước.

– Tác dụng với rượu tạo thành este:

ROH + CH₃COOH → CH₃COOR + H₂O

– Axit axetic làm ăn mòn các kim loại và tạo ra khí hydro và các muối axetat:

Mg + 2CH₃COOH → (CH₃COO)₂Mg + H₂

– Nhôm thụ động với axit axetic do khi phản ứng, nó tạo ra lớp màng mỏng nhôm oxit trên bề mặt, ngăn chặn sự ăn mòn. Vì vậy, các nhà sản xuất vẫn thường dùng bình chứa bằng nhôm để đựng dung dịch này.

– Phản ứng thế halogen vào gốc hydrocacbon ( 90 – 100^oC):

Cl₂ + CH₃COOH → ClCH₂COOH + HCl

– Tác dụng với axetylen (xúc tác thủy ngân, nhiệt độ 70 – 80^oC) thành etyl diaxetat:

C₂H₂ + 2CH₃COOH → CH₃CH(OCOCH₃)₂

– Tác dụng với amoniac tạo thành amid:

NH₃ + CH₃COOH → NH₃CH₃COOHNH₄

– Phản ứng decacboxyl hóa thành axeton (Xúc tác mangan oxit, nhiệt độ):

C₂H₂+ CH₃COOH → CH₂CHOCOCH₃

9. Câu hỏi vận dụng

Câu 1. Cho Li dư tác dụng với a gam dung dịch CH₃COOH. Kết thúc phản ứng, thấy khối lượng H₂ sinh ra là 11a/240 . Tính nồng độ C% của dung dich axit

A. 10% B. 25% C. 4,58% D. 36%

_{Lời giải:}

Đáp án: B

2CH₃COOH + 2NaOH → 2CH₃COONa + H₂

2H₂O + 2Na → 2NaOH + H₂

Chọn a=240 gam

n_H2=11/2 = 5,5 mol ; n_{CH3 COOH} = 240.C/60 = 0,04C mol

n_H2O = (240–2,4C)/18 mol

⇒ n_{CH3 COOH} + n_H2O = 2n_H2

⇒ 0,04C + (240–2,4C)/18 = 2.5,5 ⇒ C=25

Câu 2. Cho Li tác dụng với 100 gam dung dịch CH₃ COOH. Kết thúc phản ứng thấy khối lượng H₂ sinh ra là 0,1g . Vậy C% dung dịch muối thu được là:

A. 8,11% B. 6,62% C. 0,952 % D. 0,82%

_{Lời giải:}

Đáp án: B

Phương trình hóa học: 2Li + 2CH₃ COOH → 2CH₃COOLi + H₂

n_Li = 2n_H2 = 0,05.2 = 0,1 mol ⇒ m_Li = 0,1.7 = 0,7 g

n_{CH3 COOLi} = 2n_H2 = 0,1 mol ⇒ m_{CH3 COOLi} = 0,1.66 = 6,6 g

m_dd = 0,7 + 100 – 1 = 99,7 g ⇒ C% = 6,6/99,7 = 6,62%

Câu 3. Cho 0,7 g Li tác dụng với 100 ml dung dịch CH₃ COOH 1M. Dung dịch sau phản ứng nhỏ vài giọt phenolphtalein. Dung dịch sẽ thu được sẽ thay đổi như thế nào?

A. Từ trắng sang không màu

B. Không màu sang màu hồng

C. Màu hồng sang không màu

D. Màu đỏ sang màu trắng

_{Lời giải:}

Đáp án: B

2Li + 2CH₃COOH → 2CH₃COOK + H₂

n_K = n_{CH3 COOH} ⇒ sau phản ứng chỉ có muối CH₃COOK

CH₃COOK là muối tạo bởi bazo mạnh và axit yếu nên có môi trường bazo
⇒ phenophtalein chuyển sang màu hồng.

Xem thêm các phương trình phản ứng hóa học khác:

Li + C6H5OH → C6H5OLi + H2

Li + N2 → Li3N

Li + H2 → LiH

Li + Cl2 → LiCl

Li + Br2 → LiBr