NaHCO3 → Na2CO3 + CO2 + H2O | NaHCO3 ra Na2CO3 | NaHCO3 ra CO2

Phản ứng NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

1. Phương trình phản ứng nhiệt phân NaHCO₃

2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

2. Điều kiện phản ứng xảy ra phản ứng nhiệt phân NaHCO₃

Nhiệt độ cao.

3. Tính chất hóa học của NaHCO₃ (Natri hidrocacbonat)

NaHCO₃ là chất rắn màu trắng, ít tan trong nước dễ bị nhiệt phân hủy tạo ra Na₂CO₃ và khí CO₂.

3.1. Nhiệt phân tạo thành muối và giải phóng CO₂

2NaHCO₃ → Na₂CO₃ +CO₂↑ + H₂O

3.2. Thủy phân tạo thành môi trường Bazơ yếu

NaHCO₃ + H₂O → NaOH + H₂CO₃

3.3. Tác dụng với axit mạnh tạo thành muối và nước

Tác dụng với Axit Sunfuric:

2NaHCO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄+ 2H₂O + 2CO₂

Tác dụng với axit Clohiric:

NaHCO₃ + HCl → NaCl + H₂O + CO₂

3.4. Tác dụng với bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới

Tác dụng với Ca(OH)₂:

NaHCO₃+ Ca(OH)₂ → CaCO₃ + NaOH + H₂O.

Một trường hợp khác có thể tạo thành 2 muối mới với phương trình phản ứng:

2NaHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + Na₂CO₃ + 2H₂O.

Tác dụng với NaOH:

NaHCO₃ + NaOH → H₂O + Na₂CO₃

4. Điều chế NaHCO3

Điều chế hóa chất natri bicacbonat bằng cách cho phản ứng giữa cacbonat canxi, clorua natri, amoniac, và điôxít cacbon trong nước.

Cho điôxit cacbon tác dụng với dung dịch hydroxit natri trong nước, kết quả tạo ra cacbonat natri. Sau đó ta cho thêm điôxit cacbon để tạo ra sản phẩm là bicacbonat natri, tiếp theo tiến hành cô đặc đủ cao để thu được muối khô:

CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O

Na2CO3 + CO2 + H2O → 2Na2CO3

Tro soda được đem hòa tan vào nước và xử lý với điôxít cacbon, cuối cùng bicacbonat natri được tạo ra ở dạng rắn:

Na2CO3 + CO2 + H2O → 2NaHCO3

5. Bài tập vận dụng

Câu 1. Nhỏ từ từ từng giọt đến hết 30 ml dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch chứa Na₂CO₃ 0,2M và NaHCO₃ 0,2M, sau phản ứng thu được số mol CO₂ là

A. 0,020.

B. 0,030.

C. 0,015.

D. 0,010.

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

n_HCl = 0,03 (mol)

n_Na2CO3 = 0,1.0,2 = 0,02 (mol);

n_NaHCO3 = 0,1.0,2 = 0,02 (mol)

Khi nhỏ từ từ H⁺ vào dd hỗn hợp CO₃^2- và HCO₃^– xảy ra phản ứng:

H⁺ + CO₃^2- → HCO₃^– (1)

H⁺ + HCO₃^– → CO₂ + H₂O (2)

=> n­_{CO2 (2)} = ∑n_H⁺ – n_CO3^2- = 0,03 – 0,02 = 0,01 (mol)

Câu 2. Thực hiện thí nghiệm sau: cho mảnh đồng kim loại vào dung dịch HNO₃ loãng. Sau phản ứng có hiện tượng gì xảy ra:

A. Không có hiện tượng gì

B. dung dịch có màu xanh, H₂ bay ra

C. dung dịch có màu xanh, có khí màu nâu bay ra

D. dung dịch có màu xanh, có khí không màu bay ra, bị hoá nâu trong không khí.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 3. Phản ứng nhiệt phân muối nitrat nào sau đây sai:

A. NH₄NO₃ N₂O + 2H₂O

B. 2NaNO₃ 2NaNO₂ + O₂

C. 2AgNO₃ 2Ag + 2NO2 + O₂

D. 2Fe(NO₃)₂ 2FeO + 4NO₂ + O₂

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

4Fe(NO₃)₃ → 2Fe2O3 + 12NO₂ + 3O₂

Câu 4. Nung 33,6g hỗn hợp Fe(NO₃)₃, Cu(NO₃)₂ sau phản ứng thu được 2,24 lit khí oxi (đktc). Chất rắn sau khi nung có khối lượng là:

A. 12 g

B. 24 g

C. 34 g

D. 46 g

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

m_khí= 0,4.46 + 0,1.32 = 21,6 gam

⇒ m_{chất rắn} = 33,6 – 21,6 = 12 gam)

Câu 5. Cho từ từ 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm Na₂CO₃ 0,2M và KHCO₃ 0,1M vào 100 ml dung dịch HCl 0,2M, khuấy đều phản ứng hoàn toàn thu được V ml khí CO₂ (đktc). Giá trị của V là

A. 448,0

B. 268,8

C. 191,2

D. 336,0

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Vì cho từ từ muối vào axit lúc đầu axit rất dư nên các chất phản ứng theo tỷ lệ mol

n_Na2CO3: n_NaHCO3 = 0,2 : 0,1 = 2 : 1 = 2x : x

CO₃^2- + 2H+ → CO₂ + H₂O

HCO₃– + H+ →CO₂ + H2O

Từ phương trình ta có: n_HCl= 2.n_CO32-+ n_HCO3- = 4x + x = 0,02 => x = 0,004 mol

=> n_CO2= n_CO32- + n_HCO3- = 2x + x = 0,012 mol => V = 0,2688 lít = 268,8 ml

Câu 6. Khi nhiệt phân hoàn toàn NaHCO₃ thì sản phẩm của phản ứng nhiệt phân là:

A. Na₂CO₃, CO₂, H₂O.

B. Na₂O, CO₂, H₂O.

C. NaOH, CO₂, H₂O

D. NaOH, CO₂, H₂.

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

Câu 7. Nhiệt phân hoàn toàn 16,8 gam NaHCO₃, thu được m gam Na₂CO₃. Giá trị của m là

A. 21,2.

B. 12,4.

C. 13,2.

D. 10,6.

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

2NaHCO₃ Na₂CO₃ + H₂O + CO₂

Theo PTHH: n_Na2CO3 = 0,5.n_NaHCO3 = 0,5(16,8/84) = 0,1 mol

=> m = m_Na2CO3 = 0,1.106 = 10,6 gam

Câu 8. Trường hợp không xảy ra phản ứng với NaHCO₃ khi

A. tác dụng với CO₂

B. tác dụng với axit

C. đun nóng

D. tác dụng với kiềm

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

NaHCO₃ tác dụng với kiềm: NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O.

Đun nóng NaHCO₃: 2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

NaHCO₃ tác dụng với axit: NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂ + H₂O

Câu 9. Chất nào sau đây khi cho vào nước không làm thay đổi pH?

A. NH4Cl.

B. KCl.

C. Na₂CO₃.

D. HCl.

Lời giải:

Đáp án: B

Xem thêm các phương trình phản ứng hóa học khác:

CaOCl2 + HCl → CaCl2 + Cl2 + H2O

CaOCl2 → CaCl2 + O2

H2SO4 + KOH → K2SO4 + H2O

KOH + HCl → KCl + H2O

KOH + H3PO4 → K3PO4 + H2O